Stanowisko Rady Powiatu
Czy dojdzie do kategoryzacji szpitali?
W ostatni wtorek marca w sali sesyjnej Starostwa Powiatowego w Czarnkowie odbyła się XXXVI sesja Rady Powiatu Czarnkowsko – Trzcianeckiego. W porządku obrad znalazło się wiele ważnych spraw, od sprawozdania Komendanta Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej z rocznej działalności, przez uchwały budżetowe, po stanowisko Rady Powiatu w sprawie - budzącego wielki niepokój - rządowego projektu ustawy o modernizacji i poprawie efektywności szpitalnictwa i jej wpływu na funkcjonowanie systemu ochrony zdrowia. Jakie ważne kwestie zawiera dokument zatwierdzony przez Radę Powiatu?
Po pierwsze z rządowego projektu ustawy nie wynika, by nakłady na szpitalnictwo miały znacząco wzrosnąć. To w połączeniu z nieuwzględnieniem wskaźników jakości i efektów leczenia może prowadzić do unikania przez szpitale wykonywania drogich, często nieopłacalnych procedur generujących duże koszty. Podobnie jak w przedsiębiorstwie, będzie to bazowanie przede wszystkim na wskaźnikach ekonomicznych, co sprawi, że zwiększy się nastawienie na zysk, a nie na dobro pacjenta. Brak realnego zwiększenia środków finansowych oraz możliwości waloryzacji kontraktów szpitali o realny wzrost kosztów (energii, gazu, wynagrodzeń), szczególnie przy przedłużającej się pandemii Covid-19, z pewnością przyczyni się do pogorszenia sytuacji szpitalnictwa, co w konsekwencji uniemożliwi restrukturyzację szpitali.
Po drugie projekt ustawy odbiera samorządom część kompetencji, takich jak: zarządzanie własnym majątkiem, współdecydowanie w tworzeniu planów rozwojowych i rozwojowo – naprawczych, współdecydowanie o powoływaniu, odwoływaniu czy zmianie kierownika podmiotu szpitalnego.
Po trzecie poprawa efektywności szpitalnictwa w zapisach projektu ustawy sprowadza się głównie do kładzenia nacisku na sprawozdawczość, kontrolę i egzaminowanie dyrektorów szpitali, mikrozarządzanie przez mającą powstać Agencję Rozwoju Szpitali, kategoryzację szpitali na podstawie wybranych wskaźników głównie o charakterze finansowym, nacisk na redukcję kosztów, propozycje dotyczące podnoszenia kwalifikacji osób nadzorujących. Brakuje natomiast kluczowych aspektów modernizacji, np.: zapisów o wsparciu transformacji energetycznej, cyfryzacji czy automatyzacji, robotyki medycznej, innowacyjnych metod diagnostyki i terapii, rozwiązań z zakresu zarządzania kapitałem ludzkim.
Po czwarte wprowadzenie kategoryzacji szpitali. Ma być ona oparta w głównej mierze na czterech wskaźnikach: wskaźniku rentowności działalności operacyjnej, wskaźniku płynności szybkiej, wskaźniku zobowiązań wymagalnych do przychodów ogółem, wskaźniku zobowiązań ogółem do przychodów ogółem. Szpitale mają być zakwalifikowane do grupy A, B, C lub D, gdzie A to kategoria szpitali najlepszych, a D najgorszych. Kategorię A dostanie szpital w dobrej sytuacji finansowej, dopasowany profilem do potrzeb regionalnych, niekwalifikujący się do restrukturyzacji. Może być traktowany priorytetowo podczas przyznawania funduszy na działania rozwojowe i liczyć na zwiększenie kontraktu z NFZ. Placówka kategorii B będzie wymagać działań naprawczych i optymalizacyjnych, a jej szefostwo przygotuje program optymalizacyjny, który zatwierdzi Agencja Rozwoju Szpitali. Do kategorii C zakwalifikują się szpitale wymagające programu restrukturyzacyjnego, opiniowanego przez NFZ i zatwierdzanego przez ARS. Proces restrukturyzacji będzie nadzorował pracownik ARS. W szpitalach kategorii D zarządzanie przejmie ARS. Na tle tego podziału duże wątpliwości budzi kategoryzacja szpitali oparta na wyniku operacyjnym. Biorąc pod uwagę obecną złą sytuację finansową polskich szpitali publicznych, kolejny wzrost kosztów operacyjnych, bez równej dynamiki wzrostu przychodów ze sprzedaży, będzie skutkował dalszym zadłużaniem się szpitali i rosnącymi zobowiązaniami.
Po piąte zastrzeżenia budzą przypadki pozwalające prezesowi ARS w drodze postanowienia, na dokonanie zmiany kierownika podmiotu szpitalnego zwłaszcza kategorii C niebędącego spółką. Taka regulacja może doprowadzić do nadużyć w interpretacji i ocenie przesłanek pozwalających na odwołanie kierownika podmiotu szpitalnego. To natomiast w znacznym stopniu ingeruje w samodzielność jednostek samorządu terytorialnego, których uprawnienia jako jednostek będących właścicielami szpitali, zostają ograniczone zarówno w zakresie pozbawienia prawa sprawowania nadzoru nad działalnością jednostek jak i pozbawienia uprawnień majątkowych.
Po szóste wątpliwości budzi wprowadzenie obowiązku spełniania przez kierowników podmiotów szpitalnych znacznie wyższych wymagań formalnych, kwalifikacji zawodowych oraz wiedzy i doświadczenia w obszarze ochrony zdrowia, aniżeli od nadzorców powoływanych w celu poprawy sytuacji w podmiotach szpitalnych. W sytuacji, w której znaczna część podmiotów szpitalnych zostanie zakwalifikowana do kategorii C lub D, powstaje wątpliwość nad zasadnością wprowadzania dodatkowych wymagań formalnych od kierowników podmiotów szpitalnych, weryfikowanych m.in. w formie państwowego egzaminu. Można wnioskować, że w zarządzaniu szpitalem najlepiej sprawdzą się osoby, które łączą wykształcenie medyczne z praktyką oraz z doświadczeniem zarządczym.
Po siódme modernizacja i poprawa efektywności szpitalnictwa nie może odbywać się bez współpracy ze szpitalami nienależącymi do systemu podstawowego zabezpieczenia. Planowana reforma, którą zamierza się wprowadzić pod pretekstem modernizacji i poprawy efektywności szpitalnictwa, może skutkować ograniczeniami szczególnie dla mieszkańców mniejszych miejscowości w dostępie do świadczeń opieki zdrowotnej.
W związku z powyższymi przesłankami, Rada Powiatu Czarnkowsko-Trzcianeckiego mając na względzie konieczność rozwoju szpitali powiatowych oraz dobro mieszkańców powiatu, zajęła negatywne stanowisko, wyrażając tym samym swoje zaniepokojenie konsekwencjami jakie niesie ze sobą przygotowany przez Ministra Zdrowia projekt ustawy o modernizacji i poprawie efektywności szpitalnictwa z dnia 29 grudnia 2021 r.
Łukasz Wegner
Starostwo Powiatowe w Czarnkowie
