Transplantacja szansą na drugie życie

Transplantacja to dla wielu pacjentów szansa na przedłużenie życia. Pośmiertne oddanie narządów jest ostatnim najcenniejszym darem, jaki człowiek może ofiarować drugiemu człowiekowi. W polskim prawie obowiązuje zasada domniemanej zgody co oznacza, że wszyscy jesteśmy potencjalnymi dawcami narządów po śmierci. W Polsce panuje przekonanie, że to rodzina decyduje o przeszczepieniu narządów zmarłego krewnego, co nie znajduje potwierdzenia w treści obowiązujących przepisów.

W tym artykule przedstawiamy Państwu informację ukazującą transplantologię od strony prawnej. Nikogo nie zmuszamy do zmiany swojego światopoglądu. Decyzja o (nie)oddaniu po śmierci swoich narządów należy do każdego z nas. Poinformujmy bliskich o swojej decyzji.

Czym jest transplantacja
Transplantacja (inaczej donacja, przeszczep) to operacja polegająca na pobraniu narządu, tkanki lub komórek od dawcy i wszczepieniu go do organizmu biorcy. Przeszczep jest metodą ratowania życia osób ciężko chorych, które potrzebują zdrowego narządu. Jeden dawca może uratować nawet kilka osób, przekazując m.in.: serce, płuca,  wątrobę, nerki, trzustkę, jelito, rogówkę

Jak zostać dawcą narządów
Jeśli jesteś osobą pełnoletnią, nie musisz nigdzie zgłaszać, że chcesz po śmierci przekazać swoje narządy oczekującym na przeszczep. Przed pobraniem narządów od osoby małoletniej lekarze pytają o decyzję rodziców lub opiekunów prawnych. Osoba małoletnia powyżej szesnastego roku życia może samodzielnie zgłosić sprzeciw i w takim przypadku nie można pobrać jej narządów.

Mimo że nie trzeba deklarować zgody na transplantację po śmierci, wiele osób dodatkowo:

• rejestruje się w bazach dawców różnych organizacji pozarządowych
  nosi bransoletki bądź karty dawcy, potwierdzające ich zgodę.

Jeśli natomiast nie chcesz, by Twoje narządy były przeszczepiane innym, masz prawo do sprzeciwu. Wystarczy, że zgłosisz sprzeciw w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów (CRS). Aby to zrobić pobierz oświadczenie ze strony www.poltransplant.pl i w formie pisemnej prześlij je na adres Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. Transplantacji – Poltransplant w Warszawie
Po dokonaniu zgłoszenia w CRS otrzymasz potwierdzenie wpisu do Rejestru, który nabiera mocy prawnej od daty spisu do rejestru widocznej na potwierdzeniu. W przypadku osób małoletnich sprzeciw wnoszą ich opiekunowie prawni.

Sprzeciw możesz wyrazić również w postaci: 

• noszonego przy sobie własnoręcznie podpisanego oświadczenia lub
• oświadczysz swoją wolę ustnie w obecności dwóch świadków; świadkowie muszą potwierdzić Twoją deklarację pisemnie

Formularz zgłoszenia sprzeciwu na oddanie narządów i tkanek po śmierci

Jeżeli żadna z powyższych przeszkód nie występuje, lekarz może dokonać pobrania narządów od osoby zmarłej. Pisemna zgoda na pobranie, znaleziona przy osobie w chwili śmierci, może być pomocna, ale nie jest kluczowa i nie jest warunkiem koniecznym do przeprowadzenia przeszczepu. Takie oświadczenia, mają charakter informacyjny i mogą okazać się bardzo pomocne bliskim osoby zmarłej czy lekarzom w podjęciu decyzji dotyczącej pobrania narządów do przeszczepu. 

Pamiętaj! Niezmiernie ważne jest poinformowanie rodziny lub najbliższych osób w otoczeniu, jaka jest Twoja wola w kwestii oddania narządów do przeszczepu. Rodzina bowiem nie ma prawa decydować za nas po śmierci w tej kwestii, a ma jedynie przekazać lekarzom naszą decyzję. W przypadku braku sprzeciwu w CRS i braku oświadczeń o sprzeciwie lub woli, lekarz będzie pytał najbliższych zmarłego, ale nie o zgodę na pobranie od niego narządu do przeszczepu, tylko o ich wiedzę dotyczącą sprzeciwu zmarłego w tej kwestii.

Podstawa prawna
Ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz.U. z 2020 r. poz. 2134)

Źródło:
https://pacjent.gov.pl/
http://www.poltransplant.org.pl