Zbadaj poziom cukru
14 listopada to bardzo ważna data dla diabetologii. Wtedy to obchodzimy Światowy Dzień Cukrzycy, który został ustanowiony w 1991 roku przez Międzynarodową Federację Diabetologiczną oraz Światową Organizację Zdrowia. Decyzja o ustanowieniu takiego dnia padła po tym, jak zauważono znaczny przyrost chorych na cukrzycę. Idea Światowego Dnia Cukrzycy łączy miliony ludzi na całym świecie w tym dzieci i dorosłych - chorych na cukrzycę, osoby zdrowe, pracowników opieki medycznej, decydentów oraz media. Kampania stanowi ważne przypomnienie o rosnącej skali zachorowań na całym świecie.
Nie ma już co do tego złudzeń, że cukrzyca stała się chorobą cywilizacyjną. Jak podają naukowcy w 2050 roku może na nią cierpieć blisko 1,3 miliarda ludzi. Należy zwrócić uwagę, że w 2021 roku liczba osób chorych oscylowała w granicach 529 mln. Jednak wielu ludzi nie wie czym objawia się ta choroba, jak ją leczyć i jakie powikłania może za sobą nieść.
W rozpoznaniu i walce z cukrzycą najważniejsza jest profilaktyka i świadomość. Motto tegorocznych obchodów Światowego Dnia Cukrzycy brzmiało: „Cukrzyca – znaj ryzyko, bądź odpowiedzialny”. Dlatego też Wydział Zdrowia i Współpracy Społecznej Starostwa Powiatowego w Czarnkowie przy współpracy z edukatorką do spraw diabetologii Beatą Polarczyk, zorganizowało w miniony poniedziałek spotkanie skierowane do osób, które przede wszystkim chcą sprawdzić swój stan zdrowia i dowiedzieć się, czy nie chorują na cukrzycę. 1 na 10 dorosłych na świecie na nią choruje. Ponad 90% z nich ma cukrzycę typu 2. Blisko połowa nie została jeszcze zdiagnozowana, dlatego bardzo ważną rolę odgrywa profilaktyka, czyli regularne przeprowadzanie badań. Wiele czynników może wpływać na zachorowanie i nie zawsze odnoszą się one do niezdrowego stylu życia. – mówi Beata Polarczyk. Faktem jest, że na rozwój cukrzycy wpływ mają takie czynniki jak: nadwaga i otyłość, nieprawidłowa dieta, brak aktywności fizycznej, przewlekły stres czy niewystarczająca ilość snu. Jednakże przyczyną występowania cukrzycy mogą być również uwarunkowania genetyczne. Osoby, których bliscy cierpieli na cukrzycę typu 2 są bardziej narażeni na rozwój schorzenia. Szacuje się, że 20% diabetyków pochodzi z rodzin, w których już wcześniej występowała cukrzyca. Klasyfikacja etiologiczna uwzględnia 4 kategorie cukrzycy m.in.: cukrzyca typu 1, cukrzyca typu 2, inne specyficzne typy cukrzycy, cukrzyca ciężarnych. U dzieci najczęściej wyróżniamy cukrzycę typu 1. W Wielkopolsce w ciągu ostatnich 4 lat obserwuje się wzrost zapadalności na cukrzycę typu 1. Ten typ nie ma żadnego powiązania z otyłością czy jedzeniem słodyczy – dodaje diabetolog.
Naukowcy twierdzą, że w przypadku wczesnego wykrycia cukrzycy, można uniknąć leczenia farmakologicznego i wystarczy wprowadzić odpowiednią dietę i ćwiczenia, aby cofnąć oznaki choroby. Warto więc zwrócić szczególną uwagę na pierwsze sygnały, które wysyła nam ciało: zwiększone pragnienie, oddawanie dużych ilości moczu, utrzymujące się uczucie głodu mimo spożywania posiłków lub wilcze napady głodu, brak energii, senność, bóle mięśni, zwiększona podatność na zakażenia grzybicze i bakteryjne oraz suchość skóry i ust. Gdy zauważamy któryś z tych objawów warto zwrócić się do lekarza pierwszego kontaktu. Choć w powszechnym rozumieniu cukrzyca nie zabija, to uważana jest za jedną z najgroźniejszych chorób cywilizacyjnych ze względu na powikłania, dużo bardziej niebezpieczne niż sama choroba. Należą do nich przede wszystkim: choroby sercowo-naczyniowe (osoby z cukrzycą są dwukrotnie częściej niż osoby zdrowe narażone na wystąpienie zawału serca czy udaru mózgu), retinopatia cukrzycową (skutkująca utratą wzroku), nefropatia (powodująca niewydolność nerek), neuropatia (uszkodzenie nerwów obwodowych) i stopa cukrzycowa (prowadząca niekiedy do amputacji kończyn). W wielu przypadkach cukrzycę typu 2 i jej powikłania można opóźnić poprzez wdrożenie zdrowych nawyków. Dla osób narażonych na zachorowanie wiedza o ryzyku i o tym, co z nim zrobić jest ważna dla profilaktyki, wczesnej diagnozy i odpowiedniego leczenia – wspomina Beata Polarczyk.
Jest wiele sposobów na leczenie cukrzycy. Pierwszy o którym warto pamiętać, to jak pisaliśmy wcześniej, zmiana nawyków żywieniowych i ruch. Aktywność fizyczna powinna być dostosowana do możliwości i aktualnego stanu zdrowia. Jeżeli to zawiedzie, to niestety należy wprowadzić farmakoterapię. Leki mają na celu obniżenie poziomu cukru we krwi. Uwrażliwiają one tkanki obwodowe na działanie insuliny, hamują syntezę glukozy w wątrobie, obniżają wchłanianie glukozy w jelitach, działają przeciwmiażdżycowo i w sposób obniżający ciśnienie krwi. Dopiero gdy te metody okażą się nie przynosić zadawalających rezultatów, wdrażane jest leczenie insuliną.
O ile z cukrzycą da się normalnie żyć to należy pamiętać, że najbardziej niebezpieczne są powikłania, które mogą być spowodowane brakiem przestrzegania ogólnych zaleceń. Schorzenia, które mogą się pojawić, jeśli przez dłuższy czas mamy wysoki poziom cukru we krwi to np.: uszkodzenie siatkówki oka, zmiany miażdżycowe, owrzodzenia i niegojące się rany stóp (w wielu przypadkach niestety kończą się amputacją), uszkodzenia nerek, impotencja i uszkodzenia nerwów czuciowych, obwodowych i wegetatywnych.
Podczas indywidualnych spotkań z diabetologiem można było zbadać poziom cukru we krwi oraz dowiedzieć się, jakie są podstawowe zasady samokontroli cukrzyka. Osoby, które skorzystały z darmowego poradnictwa były zapisane przez pracowników MOPS z zachowaniem podziału czasowego. W spotkaniach wzięło udział 16 osób w tym 10 z cukrzycą.
W ramach wizyty przeprowadzono min. pomiary glikemii, ciśnienia, wagi, ponadto wykonano badanie stężenie kwasu moczowego. Uczestnicy otrzymali zalecenia dotyczące zdrowego stylu życia. Wśród 6 uczestników zdrowych przeprowadzono test SEDRISK (ocena ryzyka stanu przedcukrzycowego/ cukrzycy typu 2), u 4 osób istnieje ryzyko cukrzycy. Pośród wszystkich badanych osób stwierdzono: 12 osób z nadwagą, 6 osób miało podwyższone wartości ciśnienia tętniczego, 4 osoby miały podwyższone stężenie kwasu moczowego, nieprawidłowa glikemia rozpoznana u 3 osób - wskazuje Beata Polarczyk. Przypomnijmy te najważniejsze: regularnie sprawdzaj stężenie glukozy we krwi, jeśli nie bierzesz insuliny, to minimum 2 razy w miesiącu, co najmniej 4 razy w roku idź do diabetologa, raz na miesiąc zrób badanie moczu na obecność cukru i acetonu, raz na rok skontroluj: wydalanie białka z moczem, poziom mocznika i kreatyniny we krwi oraz cholesterol, staraj się schudnąć, a przynajmniej nie przytyć, raz na tydzień mierz ciśnienie.
Klaudia Wieczorek
Starostwo Powiatowe w Czarnkowie
