Kiedy nie możemy odstąpić od umowy w terminie 14 dni - wyjątki
Podczas dokonywania zakupów online czy zawierania umów na świadczenie usług często spotykamy się z prawem do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni bez podania przyczyny. Jest to ważne narzędzie ochrony konsumentów, które daje nam pewność, że możemy zrezygnować z transakcji, jeśli nie spełnia ona naszych oczekiwań. Niemniej jednak, istnieją sytuacje, w których to prawo nie ma zastosowania. W poradniku przyjrzymy się bliżej tym wyjątkom. Przedstawię przypadki, w których nie możemy skorzystać z prawa do odstąpienia od umowy, oraz dowiemy się, jakie są tego przyczyny. Przeanalizuje, jakie konsekwencje niesie ze sobą brak możliwości odstąpienia od umowy oraz jak uniknąć nieprzyjemnych sytuacji podczas dokonywania zakupów czy korzystania z usług.
Przepisy ustawy o prawach konsumenta precyzyjnie określają sytuacje, w których konsument nie ma prawa do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni – mówi o tym art. 38. Obejmują one różnorodne transakcje i usługi, od zakupów produktów po rezerwacje usług. Zrozumienie tych wyjątków jest istotne dla każdego konsumenta, ponieważ pozwala uniknąć nieporozumień i konfliktów z przedsiębiorcami. Przykładowo produkty spersonalizowane – czyli jakie? Biżuteria z wygrawerowanym tekstem, koszulki z nadrukiem według specjalnego projektu klienta oraz wiatrówki z grawerem to tylko niektóre przykłady spersonalizowanych produktów, które uniemożliwiają odstąpienie od umowy. Spersonalizowane produkty są dostosowane do indywidualnych preferencji klienta, co sprawia, że stają się niemożliwe do odsprzedaży. Dlatego też, konsument zazwyczaj nie ma prawa do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni po zakupie takich produktów.
Kolejny przykład to nagrania dźwiękowe, wizualne i programy komputerowe w zapieczętowanym opakowaniu. Zdjęcie folii ochronnej z fabrycznie nowej gry komputerowej lub filmu DVD powoduje, że jeśli konsument otworzy zapieczętowane opakowanie, to zazwyczaj traci on prawo do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni. Jest to spowodowane faktem, że po otwarciu opakowania produkt może stracić wartość lub stać się używany, co uniemożliwia dalszą sprzedaż jako produkt nowy. Dlatego też prawo odstąpienia od umowy jest ograniczone w tych szczególnych przypadkach.
Kolejnym przykładem braku możliwości odstąpienia od umowy w terminie 14 dni jest świadczenie usług hotelarskich, przewozu rzeczy, najmu samochodów, gastronomii oraz usług związanych z wypoczynkiem, jak również wydarzeń rozrywkowych, sportowych lub kulturalnych, gdy w umowie został oznaczony konkretny dzień lub okres, w którym te usługi będą świadczone. Na przykład, zakup biletu na koncert, zakup biletu do kina, rezerwacja pokoju w hotelu na wybrany termin, czy też wynajem samochodu na określony dzień - wszystkie te transakcje wymagają określenia daty lub okresu świadczenia usługi. W takich przypadkach, konsument zazwyczaj traci prawo do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni.
Kolejnym przykładem wyłączenia z prawa do odstąpienia od umowy jest sytuacja, gdy przedmiotem świadczenia jest rzecz dostarczana w zapieczętowanym opakowaniu, której po otwarciu nie można zwrócić ze względu na ochronę zdrowia lub higienę, jeżeli opakowanie to zostało otwarte po dostarczeniu. Przykładem takiego wyłączenia są soczewki kontaktowe, które są produktem, podlegającym rygorystycznym standardom higieny i ochrony zdrowia. Po otwarciu opakowania, nawet jeśli soczewki nie zostały użyte, mogą być one narażone na zanieczyszczenie, co stwarza ryzyko dla zdrowia użytkownika. Z tego powodu, po otwarciu opakowania, soczewki kontaktowe zazwyczaj nie mogą być zwrócone ze względów higienicznych. Niektóre kosmetyki i produkty pielęgnacyjne mogą być również objęte tym wyłączeniem. Jak również produkty takie jak wkładki higieniczne, tampony czy pieluchy jednorazowego użytku również mogą być objęte tym wyłączeniem. Po otwarciu opakowania, ich powrót do sprzedaży byłby niewłaściwy z punktu widzenia zdrowia i higieny.
Znając te przykłady, konsument może lepiej zrozumieć, w których sytuacjach prawo do odstąpienia od umowy jest ograniczone, co pozwoli uniknąć nieporozumień i nieprzyjemnych sytuacji podczas dokonywania zakupów i korzystania z usług. Jednakże, zawsze warto dokładnie zapoznać się z warunkami umowy oraz polityką zwrotów przed dokonaniem transakcji.
Przykładem, który pokazuje zarówno istnienie wyjątków od prawa do odstąpienia od umowy, jak i pozytywną postawę sprzedawców wobec konsumentów, może być historia Pani Grażyny, która kupiła przez Internet dawno poszukiwaną płytę CD z ulubioną muzyką. Pełna radości po otrzymaniu paczki, niecierpliwie otworzyła opakowanie i włożyła płytę do odtwarzacza. Niestety, okazało się, że płyta była uszkodzona i muzyka nie była odtwarzana poprawnie. Jednakże, Pani Grażyna nie poddała się zbytnio frustracji. Wiedząc, że jako konsumentka ma prawo do zwrotu towaru w terminie 14 dni bez podawania przyczyny, skontaktowała się z obsługą klienta sklepu internetowego i zażądała zwrotu gotówki.
W odpowiedzi na e-mail od konsumentki, przedstawiciel sklepu początkowo odmówił zwrotu pieniędzy, argumentując to faktem, że produkt został otwarty, a regulamin sklepu nie przewidywał możliwości zwrotu towaru po otwarciu opakowania. Zamiast tego, zaproponował traktowanie sprawy jako reklamacji oraz wymianę płyty na nową, nieuszkodzoną. Konsumentka zgodziła się na to rozwiązanie.
Przedsiębiorca sklepu miał rację odmawiając konsumentce zwrotu pieniędzy. Zakupiona na odległość w tym przypadku przez Internet płyta CD można zwrócić w okresie do 14 dni od jej otrzymania tylko w oryginalnym opakowaniu, a Pani Grażyna rozpakowała opakowanie. Z tego powodu, nie mogła zwrócić płyty w terminie 14 dni. Jednakże, płyta była uszkodzona, dlatego też konsumentce zgodnie z prawem przysługiwała reklamacja na podstawie niezgodności towaru z umową, jak w przypadku każdej sprzedaży konsumenckiej.
Pani Grażyna nie złożyła początkowo reklamacji, ale rozwiązanie zaproponowane przez sprzedawcę było wyjściem zgodnym z prawem i korzystnym dla konsumentki. Dzięki temu, uniknęła konieczności dalszych formalności i mogła cieszyć się nową, nieuszkodzoną płytą bez dodatkowych opóźnień. Ta historia pokazuje, że mimo początkowych trudności, pozytywne rozwiązanie problemu było możliwe dzięki współpracy między konsumentką a sprzedawcą.
Miłosz Niedźwiecki – Powiatowy Rzecznik Konsumentów
