Nietrafione prezenty a zwroty

Zbliżają się święta, czas radości, bliskości i... nietrafionych prezentów. Wszyscy myślimy głównie o tym, co kupić dla naszych bliskich. Jednakże, mimo najlepszych chęci, czasem to, co wydawało się strzałem w dziesiątkę, okazuje się zaledwie kiepskim trafieniem. I tak pod choinką ląduje upominek, który budzi więcej zawodu niż uśmiechu na twarzy obdarowanego. Co zrobić, gdy pod choinką znajdzie się prezent, który nie do końca odpowiada naszym oczekiwaniom? Czy można podarunek wymienić na inny towar, a może nawet zwrócić prezent i odzyskać gotówkę?

Rzecznik konsumentów przypomina, że nietrafione prezenty bożonarodzeniowe można zwrócić, szczególnie gdy dokonaliśmy zakupu przez Internet. Warto jednak mieć na uwadze istnienie katalogu wyłączeń, który może uniemożliwić zwrot niektórych produktów. Jednak nawet gdy nie będziemy mieli możliwości oddania prezentu, zawsze pozostaje opcja sprzedaży.

W poszukiwaniu odpowiedzi na to pytanie, zgłębiłem internetowe poszukiwania i natrafiłem na ranking nietrafionych prezentów. Co w nim znalazłem? Otóż na pierwszym miejscu są: zestawy garnków, książki kucharskie, mopy do podłogi, kremy przeciwzmarszczkowe, książki jak ćwiczyć by szybko schudnąć czy nawet karty podarunkowe, za które można kupić wszystko i nic. To dowód na to, jak nietrafiony prezent może przyprawić o zawrót głowy.

Konsument, który zawarł umowę na odległość (przez Internet), ma co do zasady prawo odstąpić od niej bez podawania przyczyny w terminie 14 dni. Jest to tzw. prawo do namysłu, umożliwiające kupującemu zapoznanie się z towarem i rozważenie racjonalności zakupu. Uprawnienie to wynika z art. 27 Ustawy o prawach konsumenta.

Jak odstąpić od umowy sprzedaży zawartej przez Internet? To zagadnienie, które większość z nas zna, ale warto o nim przypomnieć. Po pierwsze, musimy napisać krótkie oświadczenie o odstąpieniu od umowy zakupu. Wzór pisma znajdziesz na stronie https://prawakonsumenta.uokik.gov.pl/.

Konsument ma 14 dni na odesłanie oświadczenia o odstąpieniu od umowy do sprzedawcy. Do zachowania terminu na odstąpienie od umowy wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem. Nie ma znaczenia to, że sprzedawca otrzyma je po upływie tego terminu. Najbezpieczniej będzie, gdy podpisane własnoręcznie oświadczenie wyślemy pocztą przesyłką poleconą. Często zdarza się, że wielu sprzedawców wyraża zgodę, aby oświadczenie takie zostało wysłane w wiadomości e-mail.

Jeżeli odstąpiliśmy od umowy, musimy w terminie 14 dni odesłać towar do sprzedającego. Tym razem mamy 14 dni na wysyłkę towaru, licząc od dnia, w którym odstąpiliśmy od umowy – wyjątek stanowi sytuacja, gdy przedsiębiorca zaproponował, że sam odbierze towar będący przedmiotem transakcji. W przypadku odstąpienia po stronie konsumenta są koszty wysyłki towaru.

Uwaga, nie wszystkie produkty można zwrócić a określa to artykuł 38 ustawy o prawach konsumenta, który wymienia dokładnie 14 przypadków, w których prawo odstąpienia nie przysługuje. Prawo do zwrotu nie dotyczy np. produktów o krótkim terminie przydatności do spożycia, wykonanych na specjalne zamówienie (np. biżuteria ze spersonalizowanym grawerem), dostarczonych w zapieczętowanym opakowaniu, które zostało otwarte (np. soczewki kontaktowe, nagrania CD/DVD). Nie można również odstąpić od umowy o dostarczenie czasopism (z wyjątkiem prenumeraty), usług hotelarskich, gastronomicznych, przewozu rzeczy i towarów związanych z kulturą i rozrywką, jeśli w umowie określono termin świadczenia usługi. Tym samym nie ma możliwości zwrotu np. biletów na koncert czy mecz.

Przeglądając różnorodne poradniki świąteczne, dostrzegłem pewną zbieżność - wskazywano, że najlepszymi prezentami są biżuteria, perfumy oraz elektronika, szczególnie jeśli są one dobrze dopasowane do potrzeb obdarowywanej osoby. Dlatego warto tu wspomnieć o wcześniej opisanych wyjątkach dotyczących odstąpienia od umowy.

Zakupując biżuterię przez Internet, taką jak bransoletki, kolczyki czy pierścionki, mamy prawo do zwrotu towaru w terminie 14 dni. Jednak warto pamiętać, że nie zawsze będziemy mogli odstąpić od takiej umowy. Na przykład, jeśli kupimy przez Internet pierścionek wykonany specjalnie według naszego indywidualnego projektu z grawerem, to zgodnie z art. 38 ust. 1 pkt 3 ustawy o prawach konsumenta, nie będziemy mieli prawa do odstąpienia od takiej umowy. Przepis ten określa, że: „Prawo odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość nie przysługuje konsumentowi w odniesieniu do umów: w której przedmiotem świadczenia jest rzecz nieprefabrykowana, wyprodukowana według specyfikacji konsumenta lub służąca zaspokojeniu jego zindywidualizowanych potrzeb”.

 Przejdźmy teraz do kolejnego nurtującego zagadnienia, które dotyczy zwrotu zakupionych perfum przez Internet, gdyż są one dostarczane w zapieczętowanym opakowaniu, na przykład w ofoliowanym pudełku. Czy taki produkt czasem nie podlega wyłączeniu, o którym mówi ustawa, „której przedmiotem świadczenia jest rzecz dostarczana w zapieczętowanym opakowaniu, którego po otwarciu nie można już zwrócić ze względów ochrony zdrowia lub higieny, pod warunkiem, że opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu.”

Moim zdaniem nie, gdyż perfumy, nawet jeśli będą doręczone w zapieczętowanym opakowaniu tj. w ofoliowanym pudełku, to ich otwarcie i nawet wypróbowanie nie będzie wpływało niekorzystanie na zdrowie i nie będzie niekorzystne ze względów higienicznych. Co więcej, takie psikniecie w celu sprawdzenia zapachu nie będzie wykraczało poza czynności konieczne do sprawdzenia charakteru, cech perfum. Oczywiście, w przypadku uszkodzenia, nadmiernej eksploatacji, czy nawet zużycia większej części produktu, konsument będzie ponosił odpowiedzialność względem sprzedawcy za ewentualne zmniejszenie wartości rzeczy. Niemniej jednak, prawo do odstąpienia od umowy, jeśli przedmiotem były perfumy, będzie przysługiwało klientowi.

Na koniec, chciałbym poruszyć jeszcze kwestię zwrotu towaru w sklepach stacjonarnych, która budzi wiele pytań wśród konsumentów. Niestety, sytuacja konsumentów, którzy nabyli swoje prezenty w sklepach stacjonarnych, nie jest tak korzystna jak w przypadku zakupów online. Tutaj prawa dotyczące zwrotu towaru są znacznie ograniczone.

Konsument nie ma prawa do zwrotu towaru bez podawania przyczyny w przypadku zakupów dokonanych w sklepach tradycyjnych. Ewentualna możliwość zwrotu towaru zależy wyłącznie od decyzji sprzedawcy, nie wynika to z obowiązujących przepisów prawa. Wewnętrzne regulacje sklepów mogą stanowić wyjątek, ale nie są one normą opartą na ustawie o prawach konsumenta. Warto jednak zajrzeć na stronę internetową sklepu i zapoznać się z ich regulaminem. Jeśli więc nietrafiony prezent kupiony został stacjonarnie, pozostaje liczyć, na sprzyjającą świąteczną aurę i przychylne oko sprzedawcy. Zwrot prezentu, który nie ma wad, a po prostu nie podoba się obdarowanemu, zależy od dobrej woli sprzedawcy.

Jeśli napotykamy trudności z reklamacją, a sprzedawca nie zwraca pieniędzy mimo prawidłowego odstąpienia od umowy, zawsze istnieje możliwość skorzystania z bezpłatnej pomocy rzecznika konsumentów. W okresie Świąt Bożego Narodzenia życzę Wszystkim radości, spokoju i ciepłych chwil spędzonych w gronie bliskich. Niech tegoroczne zakupy będą owocne i pełne zadowolenia.

Miłosz Niedźwiecki

Powiatowy Rzecznik Konsumentów